Dziękuję tobie, Ukraino, która broniłaś Europy
w niezłomnej i heroicznej walce przeciwko najeźdźcom.
Jan Paweł II, Kijów 23.06.2023.
Pielgrzymka Jana Pawła II na Ukrainę, która odbyła się w dniach 23-27 czerwca 2001 roku, zdumiewa dzisiaj swoją aktualnością. Był to pierwszy w historii przyjazd papieża na terytorium uznawane za kanoniczne przez Rosyjską Cerkiew Prawosławną.
Jan Paweł II był głęboko przekonany o politycznej i religijnej roli Ukrainy, jako pomostu między Wschodem a Zachodem. Wizyta papieża była wydarzeniem o kluczowym znaczeniu dla odkrywania i definiowania przez naród ukraiński swej tożsamości w pierwszej dekadzie budowy niepodległego państwa. Papież wskazywał na bogactwo tysiącletniej kultury i wartość języka narodowego. Nawiązywał do ukraińskich poetów w tym do Tarasa Szewczenki: «Jedynie w swoim własnym domu znajdziesz prawdę, siłę i wolność». Ukraińcy, właśnie w żyznej glebie waszych tradycji tkwią korzenie waszej przyszłości!
Pielgrzymka stanowiła potwierdzenie konsekwentnie realizowanej przez cały okres pontyfikatu wizji zjednoczonej Europy, gdzie równie ważne i istotne są dwie tradycje religijno-kulturowe: misja ewangelizacyjna św. Benedykta na Zachodzie i misja św. Cyryla i św. Metodego na Wschodzie – idea tzw. dwóch płuc Europy. W tym kontekście Ojciec Święty wielokrotnie nawiązywał do źródeł i tożsamości państwowej, kulturowej oraz religijnej Ukrainy. Każdy dzień pielgrzymki był równolegle potwierdzeniem skutecznie realizowanej przez papieża misji dopominania się o prawo narodów do samostanowienia. Dlatego wiele z wygłoszonych do mieszkańców Ukrainy przemówień stanowiło niejako kontynuację papieskich interwencji: Podstawą wszystkich innych praw danego narodu jest z pewnością jego prawo do istnienia: nikt zatem — ani żadne państwo, ani inny naród czy organizacja międzynarodowa — nie ma prawa utrzymywać, że dany naród nie zasługuje na istnienie (…). (Jan Paweł II, Przemówienie w ONZ, 1995).
Wizyta Jana Pawła II zaowocowała wzmocnieniem w kraju sił o orientacji proeuropejskiej oraz zwiększeniem zainteresowania Ukrainą w Europie Zachodniej. W kontekście dzisiejszej dramatycznej sytuacji mieszkańców tego kraju, ale też ich bohaterskich zmagań o wolność, niezwykle silnie brzmią słowa Jana Pawła II wygłoszone w 2001 roku Ukraina ma oczywiste powołanie europejskie (23.06.2001, Kijów, powitanie na lotnisku).
EN